Janus. Drewno. Dayak. Borneo. Indonezja. XX wiek.

Z nazwą Janus używaną w stosunku do etnicznej sztuki Afryki czy Oceanii jest pewien kłopot. To nadużycie a przynajmniej daleko idące uproszczenie. Należy zdać sobie sprawę, że tą nazwę nadali afrykańskim rzeźbom o dwóch obliczach Europejczycy. Tradycyjne, klasyczne wykształcenie, kolonizatorów i odkrywców tego lądu, w przypadku tych rzeźb  przywoływało jedyne znane odniesienie, rzymskiego boga Janusa. Postać o dwóch brodatych twarzach, będącego patronem bram, przejść, wszelkich początków, od którego wziął swą nazwę pierwszy miesiąc w roku.

Jednak etniczne, dwugłowe rzeźby pochodzące z Afryki czy Oceanii, znaczeniowo z rzymskim bokiem nie mają nic wspólnego. Każda z nich ma własny przekaz, nadany nadany przez wierzenia i obyczaje społeczności, która je stworzyła.

Rzeźbę którą oferuję stworzyli Dayakowie. Kupiłem ją wraz kilkunastoma przedmiotami, pochodzącymi z dużej belgijskiej kolekcji art tribal. Olbrzymia ich większość dotyczyła sztuki Dayaków. Rzeźba jest prymitywna co nie pozwala łatwo określić jej pochodzenia, jednak charakterystyczne krokodyle i miejsce gdzie została kupiona nie pozostawiają wątpliwości skąd pochodzi.

Przyznam, że po raz pierwszy mam rzeźbę plemienną, tak jednoznacznie odnoszącą się do emocji. Radości i smutku wyrażonych w najdobitniejszy możliwy sposób. Znanych nam z emotikonów używanych we współczesnych komunikatorach.

Nie znam niestety znaczenia jakie rzeźbie nadali Dayakowie. Nie wiem przy jakich okazjach była wykorzystywana. Podejrzewam, na podstawie otworu w dolnej części, że mogła stanowić zwieńczenie słupa. Słupy były dość powszechnie wykorzystywane przez Dayaków do wyznaczania granicy świata żywych i świata duchów i zmarłych.

Jestem przekonany, że rzeźba jest stara. Stawiam na pierwszą połowę XX wieku. Ma 35 cm wysokości, 13 cm szerokości i 16 cm głębokości.