Dzwonek rytualny. Ogboni. Joruba. Nigeria. XX wiek.

Dzwonki w dawnym Królestwie Beninu pełniły ważne funkcje. Były podobnie jak bębny instrumentami muzycznymi, podczas ceremonii plemiennych obwieszczały obecność duchów przodków, odganiały złe moce, w wojsku podkreślały wagę rozkazów.

Były też świadectwem statusu i prestiżu. Najbardziej okazałe były częścią królewskich regaliów. I trzeba też dopowiedzieć, że wraz ze wzrostem zamożność Jorubów, bogacących się na handlu z Portugalczykami, rosły wymiary dzwonków, komplikowały się zdobiące je rzeźby i wzory. Królewscy rzemieślnicy nie musieli się ograniczać ilością drogiego brązu czy mosiądzu służących od ich odlewania.

Jednak najczęściej okazałe dzwonki, podobne do tego, który oferuję, wiązane są z tajnym stowarzyszeniem Ogboni. Stowarzyszenie, bardzo zhierarchizowane, obecne od wioski po dwór królewski, pełniło ważną funkcję doradczą przy wyborze, zarówno wodza wioski jak i władcy królestwa. Ogboni odpowiadało za pochówki najważniejszych osób w państwie, sprawowało funkcję sądów w przypadku przestępstw zagrożonych karą śmierci. Dzwonki w stowarzyszeniu były używane podczas ceremonii zaprzysiężenia nowych członków. Ich głos przywoływał duchy przodków, które wzywały nowo wstępujących do zachowania absolutnej tajemnicy w sprawach stowarzyszenia. Członkowie Ogboni byli elitą, klasą szlachecką plemienia.

Nie potrafię dokładnie wyjaśnić symboliki postaci przedstawionych na dzwonku. Odnosi się zapewne, jak to bywa w Afryce najczęściej, do ważnych przodków w historii plenienia. To jeden z ładniejszych dzwonków jakie miałem okazję oglądać. Myślę, że powstał w połowie XX wieku. I niech nikogo nie zwiedzie brak serca wewnątrz czaszy dzwonka. Często jego funkcję pełnił kawałek metalu przywiązany sznurkiem do rączki. Dzwonek ma 41 cm wysokości, 16 cm szerokości i 12 cm głębokości.