Demon. Drewno. Asmat. Papua Nowa Gwinea. XX wiek.

W materii sztuki etnicznej Oceanii poruszam się po omacku. Inaczej niż w przypadku afrykańskiej sztuki plemiennej nie ma zbyt wielu źródeł pomocnych przy identyfikacji przedmiotów.

Rzeźbę demona czy może ducha przodka przypisałem rzeźbiarzom ludu Asmat  trochę intuicyjnie. Po części zdecydował kolor po części metoda eliminacji. Ta rzeźba nie pasowała mi do żadnej innej grupy etnicznej. Zadziwiający w tej rzeźbie jest fakt, połączenia strasznej, męskiej raczej twarzy z kobiecą sylwetką. Asmatowie dość swobodnie traktowali seks.  Stosunki homoseksualne były uświęcone plemienną tradycją.

Namorzynowe, gęste lasy, meandrujące rzeki, rozległe bagna i błota ciągnące się na długości 175 mil wzdłuż zachodniego wybrzeża Papui, ponura sława łowców głów i kanibali sprawiły, że Asmatowie długo żyli w izolacji. Byli światu nieznani i niedostępni. Dość powiedzieć, że większość eksponatów obrazujących sztukę  Asmatów trafiła do Metropolitan Museum of Art w Nowym Yorku w wyniku ekspedycji zorganizowanych pod koniec lat sześćdziesiątych. To podczas takiej ekspedycji poniósł śmierć Michel C. Rockefeller, próbujący dla swej fundacji pozyskać dzieła sztuki plemiennej Asmatów. Wielu badaczy spekuluje, że został zabity i zjedzony przez tubylców. Nasze Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie uzupełniło swe zbiory dzięki wyprawie z roku 2006.

Wydobywanie rzeźby z bryły drewna jest częścią życia Asmatów, sposobem na zachowanie dziedzicznych nawyków. Potrzeba odzwierciedlenia przodków w rzeźbie to rodzaj komunikacji się z nimi. Mimo, że rzeźby przedstawiają konkretne osoby to są swobodną impresją na ich temat. Ponieważ Asmatowie wierzą, że każda śmierć jest wynikiem knowań wroga to rzeźba jest także obietnicą pomszczenia jego śmierci.

Rzeźby przechowywane są w domu ceremonialnym mężczyzn, będącym centralnym miejscem wioski.

Rzeźba nie jest stara. Myślę, że powstała pod koniec XX wieku. Ma 50 cm wysokości, 7 cm szerokości i 10 cm głębokości.