Butsudan. Ołtarzyk domowy. Japonia. XX wiek.

Ołtarzyk domowy, centrum codziennych praktyk religijnych rozpowszechnił się w Japonii w XVII wieku. Wtedy, wobec pojawiającego się w kraju coraz powszechniej chrześcijaństwa, Cesarz nakazał kapłanom buddyjskim inspekcję gospodarstw domowych. Ołtarzyk był dowodem praktykowania wierzeń buddyjskich.

Początkowo bardziej powszechna była kamidana, „boska półka”, rodzaj miniaturowej świątyni, dopiero z czasem wyparł ją butsudan, „półka Boddy”, mający bardziej indywidualny charakter gdyż przede wszystkim poświęcony kultowi zmarłych przodków.

Przed domowym ołtarzykiem odprawia się codzienną krótką modlitwę, wystarczy pokłon, klaśnięcie w dłonie lub uderzenie w gong. Przed mim składa się ofiary duchom przodków, kwiaty, jedzenie, rozsypuje się ziarnka ryżu. Na wyposażeniu sanktuarium są też świece, trociczki, tabliczki ze słowami modlitwy, dzwonek, rejestr zmarłych, honzon posażek lub ikona Buddy bądź innego bóstwa, za wskazówkami którego rodzina podąża.

Zwykle ołtarzyki domowe przybierają formę odkrytych stojaków zasłanianych materiałem lub zamykanych drzwiczkami szafek. Niektóre przypominają duży mebel z szufladkami, wysuwanymi platformami, wnękami i półkami. Zdobione są laką, macicą perłową, złotem, bogatą snycerką.

Oferowany ołtarzyk jest bardzo rzadki w swej formie. Zamykanego od góry nigdzie prawdę mówiąc nie spotkałem. Być może sporo wyjaśniają inskrypcje, którymi pokryte jest wieko, niestety dla mnie zupełnie niedostępne. Podejrzewam, że okrągły znak w rogu pokrywy to sygnatura wytwórcy, która pozwoliłaby dokładnie datować powstanie mebelka, lecz także nie potrafię jej odczytać. Doświadczenie podpowiada mi, że powstał w początku XX wieku.

Ołtarzyk ma bogatą, precyzyjną snycerkę. Szczególnie podobają mi się lwy, na których opiera się konstrukcja ołtarzyka. Ta jest ciekawa bo składa się z czterech oddzielnych części łatwych do demontażu. Nie zagłębiam się w symbolikę namalowanych scen bo powstałby duży elaborat. Ołtarzyk jest w dobrym stanie choć gdzieniegdzie widać wcześniejsze naprawy widoczne na zdjęciach. Wykonane zresztą bardzo profesjonalnie. Złożony ołtarzyk ma 37 cm wysokości, 24 cm szerokości i 14 cm głębokości.