Relikwiarz skrzynkowy. Brąz. XIX wiek. Europa Zachodnia.

W moim przypadku zakup tego relikwiarza na targach antyków w Chatou pod Paryżem, był po trosze podróżą sentymentalną do początków mojego w miarę świadomego handlu antykami. W latach dziewięćdziesiątych najbardziej fascynowała mnie sztuka sakralna, szczególnie drewniana rzeźba i wszelkiego rodzaju skrzynie. Duże skrzynie posagowe, kufry, lady cechowe, kabinety podróżne, skarbczyki. Relikwiarz skrzynkowy łączy w sobie obie pasje. Oczywiście w tamtym czasie podobny obiekt był absolutnie nie do pozyskania. Można go było jedynie obejrzeć w podręcznikach do historii sztuki.

Chrześcijanie wierzą, że kontakt ze szczątkami osób uznanych za święte może przynieść cudowne skutki. Początkowo relikwie były nieliczne. Przypominały sarkofagi, zmniejszone do skali pozwalającej na ich łatwy transport. Te naprawdę małe były wykonane ze szlachetnych metali, złota i srebra. Powszechność relikwiarzy zaczyna się od relikwiarzy wytwarzanych w Limoges. Te osobiście uznaję za najpiękniejsze. Są to relikwiarze skrzynkowe zdobione emalią i płaskorzeźbami ze scenami nawiązującymi do życia świętego, na którego szczątki skrzynka była przeznaczona. Później tj. W XII-XIII wieku w efekcie wypraw krzyżowych pojawiło się dużo relikwii przywiezionych z Ziemi Świętej. Zaczęto też dzielić je części. Ukazał się też edykt papieski zabraniający przechowywania relikwii poza relikwiarzami. Rozpoczął się złoty okres dla tych przedmiotów. Pojawiły się oprócz coraz piękniejszych relikwiarzy skrzynkowych, relikwiarze antromorficzne nawiązujące do części ciała świętego, z której pochodziła relikwia, dodano wzierniki pozwalające zajrzeć do środka, wytwarzano relikwiarze puszkowe i wreszcie krzyże relikwiarzowe. Dążeniem każdego kościoła było posiadanie relikwii co zresztą nie zmieniło się do dziś.

Relikwiarz, który oferuję pochodzi co najmniej z XIX wieku i nawiązuje swą stylistyką do relikwiarzy późnoromańskich. To datowanie jest trochę zachowawcze bo nic nie stoi na przeszkodzie aby mógł on powstać znacznie wcześniej. Zdobiące go sceny mają dość uniwersalny charakter, dotyczą symboli powszechnie w chrześcijaństwie rozpoznawalnych, co pozwala przechowywać dowolną relikwię.

Jest dobrej jakości i w stosunkowo niezłym stanie. Do poprawienia jest niechlujna naprawa jednego z zawiasów i osobiście zastanowiłbym się nad usunięciem grubej warstwy złotej emalii, która zniekształca szczegóły odlewu. Tam gdzie z wiekiem się starła widać precyzyjną grawerkę. Przedmiot jest rzadki, na naszym rynku praktycznie niespotykany.

Relikwiarz ma 31 cm szerokości, 25 cm wysokości i 18 cm głębokości.