Ołtarzyk. Żelazo. Dogon. Mali. XX wiek.

Żelazo nie jest powszechnym materiałem w sztuce plemiennej Afryki. Poza bronią oczywiście, która w rękach kowali przyjmuje nieraz fantastyczne kształty. Bywa oznaką prestiżu a czasami nawet rodzajem waluty.

Rzeźb, figurek, masek, przedmiotów codziennego użytku jest stosunkowo niewiele. Żelazo przegrywa konkurencję chociażby z brązem.

Społecznością najczęściej wykorzystującą żelazo są Dogonowie. Być może wynika to z olbrzymiej różnorodności sztuki plemiennej Dogonów. Pisałem już o tym wielokrotnie. Wydaje się, że rzemieślnicy i artyści tego plemienia starają się być mistrzami w każdej dziedzinie.

Przedmioty powstające z żelaza są zwykle kute. Dodatkową trudność stanowił fakt, że wcześniej żelazo należy wytopić z rudy żelaza. Kowal musiał opanować także tę umiejętność. Przedmioty wykute z żelaza nie miały zarezerwowanej jakiejś specjalnej funkcji. Nie posiadały dodatkowych magicznych mocy. Były odpowiednikiem takich samych rzeźb wykonanych z drewna, ceramiki czy brązu.

Dogonowie najczęściej z żelaza wykonują rzeźby, figurki wojowników, jeźdźca na koniu. Wśród przedmiotów użytkowych najczęściej spotyka się lampy, świeczniki, laski będące oznaką władzy, biżuterię.

Nie znalazłem odpowiednika oferowanego przedmiotu. Prawdopodobnie jest to rodzaj niewielkiego ołtarzyka, na którym składano ofiary lub po prostu podstawa pod inną plemienną rzeźbę. Bez wątpienia rzecz jest stara. Będę się upierał, że powstała w pierwszej połowie XX wieku. Cztery frontalnie zwrócone postacie wydają się pełnić funkcję strażników. Zróżnicowane gesty dowodzą sprawności i kunsztu rzemieślnika artysty. Warto dodać, że kowale zajmowali się jednocześnie rzeźbą w drewnie.

Ołtarzyk ma 26 cm wysokości. Średnica dolnej podstawy to ok. 23 cm. Górna jest nieco mniejsza. Polecam bo przedmiot naprawdę rzadki. Jeśli jest tak stary jak sądzę to oddaję za ułamek wartości.