Fetysz. Songye. Kongo. XX wiek.

Songye to rolnicza patriarchalna społeczność rządzona kiedyś centralnie przez wodza za pomocą licznych tajnych stowarzyszeń. Wykształcili własną sztukę i rzemiosło. Stylistycznie jest ona bliska sztuce sąsiadów Luba, bowiem te plemiona kiedyś zaciekli wrogowie, zjednoczyły się przeciw wspólnemu przeciwnikowi - Arabom. Obie kultury plemienne wzajemnie się przenikały. Przy czym sztuka Luba jest bardziej klasyczna jeśli w ogóle można tak powiedzieć o sztuce Afryki. Wyroby Songye są bardziej żywiołowe, bardziej zdeformowane, kubistyczne. Wielu kolekcjonerów uważa, że Songye stworzyli najpiękniejsze afrykańskie maski.

Fetysz tego plemienia to zwykle mężczyzna z charakterystyczną twarzą, na zgiętych nogach z rękoma wspartymi o brzuch, umieszczony na okrągłej podstawie. Moc fetyszowi zapewnia magiczna substancja, rodzaj pasty, utartej przez czarownika Ngangę z fragmentów roślin, kości zwierzęcych, minerałów i umieszczona zwykle w rogu antylopy na głowie figury. Duży fetysz, własność całej wioski, podczas ceremonii obywających się najczęściej podczas pełni księżyca, miał za zadanie chronić wioskę i pokonać wrogów. Kawałki metalu, którymi zdobiono figurę miały odwracać błyskawice i kierować je na przeciwników. Mniejsze fetysze, będące własnością indywidualną zapewniały płodność i opiekę duchów przodków.

Po własnych, niełatwych doświadczeniach z fetyszami, w figurze, którą posiadam umieściłem swój kawałek metalu, w postaci niewielkiego klucza, aby skorzystać z jej mocy i odwrócić od siebie złe spojrzenia wrogów. Jest rzadka po pierwsze fetysz jest kobietą a to dość rzadkie, po drugie nigdzie nie spotkałem dodatkowej twarzy, którą kobieta trzyma na brzuchu. Nie potrafię zinterpretować tego dodatkowego elementu.

Fetysz jest duży, raczej z tych należących do wioski a nie indywidualnych. Ma 80 cm. wysokości i wykonano z klocka o średnicy przynajmniej 20 cm. Zrobiony jest z twardego drewna a patyna i ślady zużycia pozwalają mi datować go na pierwszą połowę XX wieku.