Maska Kifwebe. Luba. Kongo. XX wiek.

Maski ludu Luba są jednymi z najbardziej charakterystycznych wyrobów afrykańskiej sztuki plemiennej. Wraz z dziełami sąsiedniego ludu Songe zajmują, moim zdaniem, bardzo wysoką pozycję na liście najpiękniejszych, najbardziej wyrazistych przedmiotów afrykańskiej sztuki plemiennej. Te najstarsze, z udokumentowaną proweniencją, osiągają horrendalne ceny na światowych aukcjach. Jednak największym kolekcjonerskim rarytasem wśród sztuki Luba są stołki.

Pewnie nie bez znaczenia jest fakt, że artyści, głównie rzeźbiarze, zajmowali w plemiennej hierarchii wysoką pozycję. Wojowniczy niegdyś lud Luba, potrafiący w XV - XVII wieku stworzyć potężne państwo, przyznał plemiennym artystom topór jako symbol ich znaczenia i rangi. Mogli go nosić nawet w czasach pokoju.

W świecie Luba dominują trzy duchy. Jeden z nich, żeński zamieszkał wśród ludzi. Pewnie stąd niezwykła rola kobiety. To jej przypisuje się rolę założycielki rodu, ona strzeże tradycji, kultu przodków, na niej ciąży odpowiedzialność za ciągłość plemienia.

Dwa pozostałe duchy, męskie zamieszkują busz i czasami usiłują wedrzeć się do ludzkiej społeczności powodując zamęt i zamieszanie. Tylko plemienne obrzędy i tańce potrafią utrzymać te duchy na dystans.

Masek Luba używają dość tradycyjnie. Podczas pogrzebów, inicjacji, świąt. Używane są także podczas zabiegów medycznych i wróżb. Przede wszystkim to maski taneczne. Zwykle oplecione rafią, wraz z kostiumem zasłaniają tancerza. Maski biorą udział w tańcach parami, żeńska i męska.

Kifwebe - maska, którą oferuję jest maską (o ile dobrze zrozumiałem zasadę podziału) maską żeńską. Maski żeńskie są owalne, okrągłe pozbawione w przeciwieństwie do masek męskich jakichkolwiek wystających, ostrych części. Nawiązują do krągłości kobiecego ciała. Charakterystyczne rowkowanie i występujące naprzemiennie kolory są cechą wyróżniającą prawie wszystkie maski Luba. Według jednych opracowań nawiązują do plemiennych skaryfikacji inne mówią o odwiecznej walce dobra ze złem. Jasny kolor, najczęściej biały symbolizuje dobro, czerwony, niebieski, czarny zło.

Sądzę, że maska jest stara, ma kilkadziesiąt lat. Ujęła mnie pewna nieporadność warsztatowa jej twórcy. Na pewno nie jest dziełem współczesnych rzeźbiarzy produkujących masowo podobne produkty dla turystów. Ma 34 cm wysokości, 22cm szerokości i 8 cm głębokości.