Strażnik kości. Relikwiarz Kota. Gabon. XX wiek.

O relikwiarzach Kota bądź Bakota pisałem już dość obszernie. Zainteresowanych odsyłam na stronę sklepu do zakładki „ Sprzedane”.

Tu tylko krótka notatka dla leniwych. Mbulu Ngulu bo tak te relikwiarze nazywają się w ojczystym języku Kota, umieszczano w koszach, w których znajdowała się mieszanka kości przodka i składników, których tajemnicę znali tylko szamani i czarownicy. Kosze stanowiły przenośne groby, które prowadzące koczowniczy tryb życia Kota zabierali ze sobą w nowe miejsca. Figury były strażnikami tych grobów.

Dodam kilka informacji, których nie zamieściłem wcześniej. Relikwiarze były nie tylko strażnikami, można ich było używać w trakcie plemiennych ceremonii. Służyły podczas rytualnych tańców, były obecne przy inicjacji młodych mężczyzn. Zabierane na rozmowy do sąsiednich wiosek wzmacniały zawierane sojusze. Relikwiarze były znacznie zróżnicowane w swej wielkości. Wiązało się to z pozycją zmarłej osoby, której prochów pilnowały.

Dodam jeszcze na koniec, że zdumiewa mnie różnorodność tych rzeźb. Trudno by było znaleźć dwie identyczne. Są znane i opisane kolekcje zawierające tylko relikwiarze.

Ten egzemplarz kupiłem w paryskim antykwariacie, który odwiedzam podczas każdego wyjazdu. Trochę odbiega od najczęściej spotykanego wzoru. Zupełnie zdawkowo potraktowany został grzebień, okalający zwykle twarz rzeźby, podobnie jak występujące nieraz, choć symbolicznie, fryzury i ozdoby. Wyeksponowana została tylko twarz a jej wyraz podkreślają, rytmicznie się powtarzające paski blachy. W moim odczuciu ta twarz jest prymitywna, surowa, groźna. I autentyczna przede wszystkim. Widać naprawy rzeźby a brak dolnej części powtarza się w wielu relikwiarzach. Według mnie jest wystarczająco stara aby zająć eksponowane miejsce w każdej kolekcji sztuki afrykańskiej. Rzeźba ma 52 cm wysokości, 23 cm szerokości a jej głębokość to 8 cm.