Punu. Gabon. XX wiek.

Maski ludu Punu są bardzo charakterystyczne. Środek czoła zdobi romb składający sie z 9 diamentów. Nazywany trzecim okiem lub kwitnącym drzewem. Nie wiem czy ma tu znaczenie, że lud Punu dzieli się na 9 głównych klanów. Każdy klan ma swoje totemiczne zwierzę, na które nie poluje i którego mięsa nie je. Wspólnym tabu dla wszystkich dziewięciu klanów jest mięso psów, kotów i ślimaków.

Podstawowy podział masek Punu wyznacza kolor. Są maski białe, żeńskie (mukundi) i maski czarne, brązowe, męskie (ikwar). Dla obu rodzajów masek obowiązuje ten sam wzorzec. Przedstawiają owalną twarz z obfitą, fantazyjnie wymodelowaną fryzurą.( Jako ciekawostkę dodam, że taka fryzura świadczy o zamożności bo włosy nie są spłaszczone przez noszenie ciężarów na głowie). Twarz ma wąskie usta, prosty nos, i łukowate brwi. W niczym nie przypominają europejskich wyobrażeń na temat wzorca urody rasy czarnej. Według przekazywanej ustnie od pokoleń legendy, Punu pochodzą z Egiptu. Faktem jest, że wśród naukowych autorytetów nadał trwają spory skąd Punu pochodzą.

Zarówno maski białe jak i czarne używane są przez tańczących mężczyzn. Maska biała uważana jest za piękną, dobrą, świetlistą. Maska czarna, zła i brzydka używana jest tylko na początku rytualnego tańca, przez młodych niedoświadczonych tancerzy i najlepiej gdyby działo się to w ciemnościach. W głównym rytualnym tańcu, tańczący używają długich szczudeł. Taniec ma za zadanie pokonać złe duchy, które według wierzeń Punu są przyczyną nieszczęść i wszystkich chorób.

Maska, którą sprzedaję różni się znacznie wysokością od wszystkich masek Punu jakie udało mi się zobaczyć. I nigdzie nie znalazłem odpowiedzi dlaczego tak jest. Jedyne co mi przychodzi do głowy jako wytłumaczenie, to fakt, że podobnych wysokich masek używają Fang, sąsiedzi Punu. Takie maski zakładają członkowie plemienia tworzący rodzaj straży pilnującej porządku podczas rytualnych uroczystości i maskarad. W takich wysokich maskach Fang wymierzają karę złoczyńcom. Być może, jak to ma często miejsce wśród ludów żyjących po sąsiedzku, Punu przejęli ten zwyczaj. Ale jest to tylko moje prywatne wytłumaczenie nadzwyczajnego odstępstwa od normy.

Maska ma 78 cm wysokości, 20 cm szerokości i 15 cm głębokości. Jest klejona na dość długim pęknięciu.