Lampa oliwna. Brąz. Persja. XII wiek.

Nigdy nie byłem fanem lamp oliwnych. Nigdy nie przyszło mi do głowy,żeby je kolekcjonować. W tej urzekł mnie jej kształt. To, że kroczy jakby wybierała się w daleką drogę. Na nogach obutych w wymyślne ciżmy. (Nawiasem mówiąc ogromna szkoda, że trzecia noga się nie zachowała).

Wszystkie przedmioty odbieram przede wszystkim poprzez ich formę. Widzę w nich rodzaj rzeźby nawet jest to tylko przedmiot użytkowy. W tym przypadku doszedł kolor. Piękna zielona patyna mieniąca się wieloma odcieniami.

Lampa oliwna to pierwsze po ognisku i łuczywie źródło światła, które i tu nie boję się górnolotnego stwierdzenia, przyczyniło się do rozwoju ludzkości.

Pierwsza lampa powstała zapewne z muszli bądź wklęsłego kamienia wypełnionego łojem zwierzęcym. Pierwsze odnalezione przez archeologów lampki mają właśnie kształt muszli. Lampa ewoluowała w ciągu wieków. Była szklana, ceramiczna, żelazna, z brązu a nawet ze srebra i złota. Bywała skomplikowana, z dyszą, podwójnym zbiornikiem, wieloma knotami. Przybierała formy zwierząt, ludzi, ptaków lub wymyślnych brył geometrycznych. Paliwem podstawowym była oliwa z oliwek.

Miałem kłopot z datowaniem mojej zakupionej kiedyś w Paryżu. Tego, że jest bardzo stara jestem pewien. Zresztą potwierdzili to kolekcjonerzy obyci z archeologią. Początkowo sądziłem, że lampa jest bizantyjska i pochodzi z 6-7 wieku naszej ery, ze względu na bardzo podobne zdobienia osłony oddzielającej zbiornik od uchwytu. Potem znalazłem lampę oliwną o kształcie pojemnika idealnie takim samym, bardzo podobnych nóżkach i tylko trochę uboższej osłonie. Lampka na aukcji Skinnera w Bostonie była opisana jako perska i datowana na XII wiek. Wierzę fachowcom i w ten sam sposób określiłem pochodzenie swojej. Lampa należy do prostych, „ubogich”, z odkrytym zbiornikiem, bez wyraźnego gniazda na knot. Jest tych lamp w sprzedaży dużo mniej.

Lampce brakuje części jednej nogi i róg osłony był naprawiony. Otwór w nodze posłużył do zrobienia uchwytu do ekspozycji, który mnie osobiście się podoba ale jest łatwy do zdemontowania. Lampa ma łącznie z uchwytem ma 22 cm długości, 17 cm wysokości i 9 cm szerokości. Stoi na wykonanej ze sklejki kwadratowej podstawie o boku długości 18 cm. Lampa z podstawą ma 26 cm wysokości.