Penelopa. Brąz. Tosia Malamud (1923-2008). Meksyk.

Urodzona w roku 1923 w Winnicy na Ukrainie, Tosia Malamud jako czteroletnie dziecko znalazła się wraz z rodzicami w Meksyku w wyniku ucieczki przed narastającym w Związku Radzieckim terrorem. Zapewne ważnym powodem decyzji o ucieczce było ich żydowskie pochodzenie i nieprzychylna atmosfera jaka narastała wobec tej nacji w kraju rządzonym przez Stalina. Żydzi początkowo traktowali Meksyk jako przystanek na drodze Stanów zjednoczonych ale liberalne przepisy młodej republiki sprawiły, że powstała tam liczna diaspora żydowska.

Fakty wskazują, że zarówno Tosia jak i jej rodzina pielęgnowali swą przynależność do ludu Izraela. Ojciec Izaak Malamud założył w Meksyku wydawnictwo publikujące w języku jidysz, promujące żydowską twórczość, dwaj mężowie Tosi byli Żydami, tematem wielu jej rzeźb portretowych byli znani przedstawiciele Izraelitów: Albert Einstein, Franz Kafka, Izaak Perec na równi z wybitnymi jednostkami narodu meksykańskiego. Jej związki z macierzą zostały zapewne sformalizowane bowiem wiele jej rzeźb trafiło do przestrzeni publicznej w Izraelu.

Tosia Malamud ukończyła roku 1943 Krajową Szkołę Sztuk Plastycznych wbrew woli swych rodziców. Była jedną z pierwszych kobiet z dyplomem z rzeźby tej uczelni. Po obronie dyplomu jej kariera artystyczna uległa na pewien czas zawieszeniu. Zajęła się domem i wychowaniem dzieci jak na dobrą żydowską żonę przystało.

Wróciła do pracy artystycznej wystawą w roku 1954 w Havre Gallery Meksykańskiego Salonu Plastyków. Od tej pory kariera artystyczna Tosi pięła się linearnie w górę w czym wspierał ją drugi mąż. Tosia Malamud miała ponad 40 indywidualnych wystaw w kraju i za granicą. W Stanach Zjednoczonych, Izraelu, Anglii, kanadzie, Hiszpanii, Holandii, Bułgarii. 38 jej rzeźb trafiło do znaczących miejsc w przestrzeni publicznej Meksyku. 14 prac artystki zdobi place i budynki użyteczności publicznej poza granicami Meksyku.

Działała w opozycji do głównego nurtu sztuki meksykańskiej. Nie uczestniczyła w nurcie nacjonalistycznym reprezentowanym głównie przez murale. Była najbardziej chyba uznaną portrecistką w Meksyku, doskonale panującą nad ruchem portretowanej postaci.

Drugim istotnym kierunkiem jej pracy był abstrakcyjny figuratywizm nawiązujący do kubizmu. Zawsze w centrum jej uwagi był człowiek, kobieta i jej relacje w rodzinie i społeczeństwie. Na końcu swej drogi twórczej stwierdziła, że dla niej zawsze tematem naczelnym była miłość jako podstawa życia człowieka na ziemi.

Penelopa, rzeźba, którą oferuję reprezentuje ten nurt twórczości Tosi Malamud. Jest jedną z najbardziej znanych rzeźb artystki. Duża wersja Penelopy stoi na Paseo de la Reforma jednym z kluczowych miejsc Mexico City. Rzeźba jest w dobrym stanie z ładną zieloną patyną. Ma 35 cm wysokości, 45 długości i 28 cm szerokości. Powstała w roku 1974.

I na koniec zdanie na temat ceny. Na polskie warunki wydaje się dość wysoka. Ale ma się nijak do 18 tysięcy 708 dolarów za jakie podobna rzeźba tej autorki została sprzedana w Meksyku przez znany dom aukcyjny Morton Subastas. I widziałem jeszcze wyższe estymacje dzieł tej autorki. Bywa oczywiście, że w Europie jakaś jej rzeźba sprzedaje się za małe pieniądze. Dzieje się tak wtedy gdy jedyną informacją na aukcji jest enigmatyczny podpis Tosia.