Stołek. Senufo. Wybrzeże Kości Słoniowej. XX wiek.

Stołki Senufo służyły jako typowy sprzęt gospodarski. Używano ich między innymi do dojenia krów, ułatwiały drobne prace. Należały głównie do rolników, dominującej w hierarchii społecznej Senufo kasty czy raczej klasy, zajmującej się uprawą roli i hodowlą bydła. Jednak sprzęt ten wytwarzali rzeźbiarze należący  do mniej docenianej a nawet czasem pomijanej klasy rzemieślników, którzy mieszkali na obrzeżach wiosek i ich status społeczny był niższy. Niezaprzeczalnym atutem rzeźbiarzy było to, że wytwarzali przedmioty, które na wskutek akceptowanych przez ogół zabiegów, nabierały magicznej mocy i oddziaływały na obie grupy. Niechętnie więc godzili się na status ludzi gorszej kategorii. Stopień komplikacji wzajemnych relacji grup i warstw społecznych, wynikających z wierzeń, hierarchii, sposobu dziedziczenia, przynależności do stowarzyszeń jest dla przeciętnego przedstawiciela świata zachodniego zupełnie niezrozumiały. Przypomina rozplątywania skłębionego motka wełny.

Ponadto ( skoro już wdałem się w dygresje) stołek Senufo jest doskonałym przykładem zmian zachodzących w sztuce afrykańskiej na przestrzeni XX wieku. Kiedyś miał funkcję czysto użytkową. Jego piękno było jej pochodną. Wykonywany był z jednego kawałka drewna, w bardzo oszczędnej formie, miał być trwały, stabilny, zapewniać względną wygodę. Najstarsze zachowane stołki zdobi jedynie piękna patyna i ślady użytkowania.

Narastające zainteresowanie wytworami afrykańskiej sztuki plemiennej, wciąż zwiększający się popyt na nią sprawiły, że rzeźbiarze zaczęli „schlebiać” nabywcom, odpowiadać na zapotrzebowanie estetyczne białego człowieka. I pomijam w tym miejscu wszystkie koszmarne, kiczowate „przedmioty afrykańskie” wytworzone tylko dla turystów. Rzeźbiarze korzystający z plemiennych tradycji, będący jej wierni, zaczęli swe dzieła ulepszać. Naprawdę pięknej patyny nie da się wytworzyć sztucznie. Koneserzy potrafią bezbłędnie dostrzec podobne zabiegi. Pozostało więc dodawać dodatkowe elementy, w większości także wyrosłe z tradycji. Do funkcji użytkowej czy magicznej dodano dekoracje. Rzeźby stawały się większe, bardziej rozbudowane, podkreślano deformacje, eksponowano charakterystyczne dla plemion symbole. Dzieła nabrały powagi i dostojności zgodnej z naszą europejską estetyką. Na stołku Senufo pojawiła się rzeźba.

Stołek, który oferuję jest tego doskonałym przykładem. Zachował doskonale swą pierwotną plemienną formę ale został dodatkowo ozdobiony płaskorzeźbami zwierząt typowymi i symbolicznymi dla tej społeczności.

Stołek powstał zapewne w połowie XX wieku. Jest w dobrym stanie mimo, że nosi ślady użytkowania. Wykonany jest z dość twardego drewna. Ma 20 cm wysokości a siedzisko ma wymiary 37 na 24 cm.