Mbangu. (Maska bólu) Pende. Kongo. XX wiek.

W sztuce plemion afrykańskich rzadko zdarzają się dzieła ukazujące choroby czy zdeformowanych przez nie ludzi. Owszem deformacje są częste, nieraz zaskakujące ale zwykle mają uwypuklić pozytywne cechy ludzi czy zwierząt.

Maska Mbangu jest tutaj wyjątkiem. Poprzez zdeformowaną, niesymetryczną twarz, przedstawia człowieka chorego, podstępnie zaatakowanego przez czary, dotkniętego klątwą, pozbawionego mocy przezwyciężenia nieszczęścia. Dodatkowo, tancerz zakładający tę maskę, ubrany jest w strój z rafii, z deformacją sylwetki udającą przebity strzałą garb. Tanecznym ruchom towarzyszy opowieść o prawym myśliwym dotkniętym niespodziewanie chorobą spowodowaną przez czary. Inna opowieść mówi o człowieku dotkniętym epilepsją, który wpadł w ogień i spalił sobie pół twarzy. Jeszcze inna mówi o człowieku dotkniętym paraliżem w wyniku zaklęcia.

Maska ma też charakter dydaktyczny. Kontrast bieli i czerni symbolizuje walkę dwóch żywiołów. Białego, będącego emanacją duchów przodków, niosącego nadzieję i czarnego będącego odpowiednikiem czarów niosących chorobę. Maska ma przypominać, że złymi, niemoralnymi uczynkami można obrazić duchy przodków a ci w odwecie ześlą chorobę.

Niegdyś maska była używana podczas plemiennych rytuałów obrzezania. Obecnie służy do określenia roli tancerza podczas festiwali jakie często organizują ludzie ze społeczności Pende. Inne maski biorące udział w uroczystościach określają inne postacie. Powszechność festiwali przyczyniła się do dość licznego rozpowszechnienia tej maski. I do jej stosunkowo dużej rozpoznawalności.

Oferowana maska ma ładne patyny. Niestety biała farba prawie zupełnie się starła. Być może jest to wynik nieudolnej konserwacji. Poza tym jest w dobrym stanie. Maska ma 32 cm wysokości, 20 cm szerokości i 12 cm głębokości.