Głowa z Ife. Brąz. Nigeria. XX wiek.

O głowach z Ife już kiedyś pisałem. To odnalezione w latach 1910-1912, 1938, 1957 w czasie wykopalisk, 18 rzeźb z brązu i terakoty, pochodzących jak się powszechnie sądzi, z królewskiego pałacu Odoni, dynastii rządzącej ludem Joruba. Powstały w XII-XV wieku. Początkowo sądzono nawet, że nie mogą być dziełem afrykańskich rzeźbiarzy, że są świadectwem istnienia kolonii greckiej na terenie Afryki. Niektórzy badacze doszukiwali się w nich artefaktów zaginionej Atlantydy. Wszystko dlatego, że były zbyt piękne, za bardzo odpowiadały europejskiemu, hellenistycznemu kanonowi piękna.

Rzeźby były portretami nieżyjących władców, bądź członków ich rodzin. Tradycja nakazywała wstępującemu na tron władcy oddanie czci poprzednikowi, poprzez stworzenie kaplicy i umieszczenie w niej rzeźb sławiących jego osobę. Powstawały wyidealizowane, dostojne portrety, czasem zapewne odbiegające od nieżyjącego wzorca. Posiadały indywidualne cechy, pozwalają nam poznać noszone ozdoby, diademy, skaryfikacje. Ciekawostką jest, że na ogół nie mają zaznaczonych włosów i zarostu. Rzeźby ubierano w peruki, koraliki, w istniejących na twarzach dziurkach umieszczano kępki włosów imitujące zarost.

Głowy z Ife uznano za najpiękniejsze rzeźby powstałe w Afryce. Od czasu ich odnalezienia powstała olbrzymia ilość kopii tych rzeźb. Są inspiracją dla wielu współczesnych twórców. Najsłynniejszą kopię wykonał Damien Hirst. Na Biennale w Wenecjiw roku 2017, pokazał benińską głowę wykonaną z czystego złota, na ekspozycji zatytułowanej „Skarby z niewiarygodnego wraku”, podpisaną jego nazwiskiem i tylko w katalogu weneckiej imprezy była wzmianka co było pierwowzorem rzeźby.

Rzeźba, którą wystawiam jest kopią głowy z Ife. Można oczywiście mieć wątpliwości co do jakości odlewu ale zapewniam, że spotkałem dużo gorsze. Sam kształt pierwowzoru został zachowany. Myślę, że powstała w drugiej połowie XX wieku. Głowa ma 29 cm wysokości, 15 cm szerokości i 20 cm głębokości.