Maska Kpelie. Senufo. Wybrzeże Kości Słoniowej. XX wiek.

Senufo nie stworzyli państwa w tradycyjnym tego słowa znaczeniu. Tej nazwy używali francuscy koloniści dla grup etnicznych zamieszkujących część terytoriów Wybrzeża Kości Słoniowej, Mali i Burkina Faso, tworzących dość luźną federację. Siłą jednoczącą te społeczności było tajne stowarzyszenie Poro. Dbało ono o zachowanie i przeprowadzanie zgodnie z rytuałem wszystkich plemiennych obrzędów. Przy czym część plemiennych uroczystości była dostępna tylko dla członków stowarzyszenia i tam ekspresja i dynamika zdarzeń była dużo wyższa niż w przypadku obrzędów otwartych.

Jedna z najbardziej popularnych masek Senufo to Kpelie, co tłumaczy się jako „twarz skaczącego wykonawcy”. Pierwowzorem masek Senufo jest twarz pięknej kobiety, bowiem w religii Senufo centralną postacią jest żeński duch przodka, starożytna matka, od której zaczął się świat.

Twarz w maskach plemienia, ma zazwyczaj klasyczną urodę, długi wąski nos, duże oczy z wyraźnie wyeksponowanymi brwiami i oczywiście plemienne skaryfikacje. Dramaturgii dodają liczne wypustki wokół twarzy, odsłonięte zęby i ozdoby w dolnej wardze mylnie czasem interpretowane jako męski zarost. Symbolika maski nie jest do końca jasna. Wielu badaczy kultury Senufo, nawet żyjących blisko tej społeczności natrafiło na barierę „poro”. Poro więc tajne.

Wiem natomiast, że dzioborożec znajdujący się na szczycie tej maski symbolizuje płodność. Duże rzeźby przedstawiające tego ptaka są dla Senufo charakterystyczne.

Nie sądzę, żeby maska, którą oferuję brała kiedykolwiek w plemiennych uroczystościach. Została wykonana z myślą o sprzedaży. Niemniej jest dość stara i niczego nie udaje. Trzyma plemienny kanon i bez wstydu można ją włączyć do kolekcji afrykańskich masek.

Maska ma 50 cm wysokości, 19 cm szerokości i 9 cm głębokości. Jedna z wypustek była naprawiana.