Figura przodka. Drewno. Atoni. Timor. XX wiek.

Opisanie bardzo prymitywnie wykonanej rzeźby nie jest proste. Chodzi o to, że możliwości jest zbyt wiele. Wiele prymitywnych kultur postać ludzką wyrzeźbi niemal tak samo. Na tej samej zasadzie, każde dziecko na pewnym etapie rozwoju podobnie narysuje człowieka niezależnie w jakim rejonie świata mieszka. Bez kontekstu prawidłowe opisanie niektórych rzeźb jest niemożliwe. Na szczęście w przypadku tej rzeźby kontekst się pojawił.

Kupiłem ją wraz z kilkudziesięcioma przedmiotami należącymi do kolekcjonera z Belgii. Po jego śmierci niestety. Niektóre przedmioty są bardzo charakterystyczne. Bez trudu mogłem stwierdzić, że pochodzą z Timoru. Wydaje się, że ktoś budował kolekcję świadomie, unikając pułapek turystycznej tandety.

Niestety sztuka Timoru jest stosunkowo słabo poznana. Prymitywne postacie, bez atrybutów wymykają się europejskim i światowym narzędziom poznawczym. Tym bardziej, że plemienne rzeźby z Timoru mają wiele zastosowań i znaczeń zależnie od obszaru z jakiego pochodzą.

Zwykle są związane z kultem przodków. Przedstawiają przodka. Mają za zadanie wchłonąć ducha przodka i stać się medium w komunikacji między żywymi a zmarłymi. Można się do nich modlić aby uzyskać ochronę lub korzyści. Bo duchy przodków zaniosą te prośby do bóstw i bogów zamieszkujących wszechświat.

Innym zadaniem rzeźby może być ochrona wejścia do chaty czy rezydencji. Istniały figury traktowana jako słupy nagrobne. Wszystkie te funkcje może pełnić tak samo wyglądająca figura. Oczywiście są także takie rzeźby, których funkcja nie budzi wątpliwości. Stanowią słupy ogrodzenia, wieńczą dachy, są elementami łodzi czy instrumentów muzycznych.

Myślę, że figura, którą oferuję pełniła funkcję strażnika. Groźny wyraz jej twarzy miał odstraszyć złe duchy. Jest wykonana z twardego drewna, poza małymi ubytkami zachowała się w dobrym stanie. Mam nadzieję, że powstała w połowie XX wieku. Ma 54 cm wysokości, 11 cm szerokości i 13 cm głębokości.