Podgłówek. Drewno. Tabwa. Kongo. XX wiek.

Pierwsze podgłówki pojawiły się w Afryce już w starożytnym Egipcie. Przetrwały do naszych czasów ponieważ zostały wykonane z kamienia. W Afryce zagłówek pełni wiele funkcji. Jest oczywiście rodzajem poduszki pozwalającej przyjąć ergonomiczną pozycję podczas odpoczynku ale także ( i czasem to jest najważniejsze) chroni fryzurę, która dla wielu plemion jest wyznacznikiem statusu, prestiżu i bogactwa. Modelowanie właściwej fryzury trwa nieraz całe lata.

Z podgłówkiem wiążą się też przekonania wielu plemion, że sen i senne projekcje są ingerencją duchów przodków w życie na ziemi. Odpowiedni, zgodny z plemiennym kanonem podgłówek umożliwia komunikację z przodkami. Nieraz zagłówki przyjmują formy totemicznych rzeźb plemiennych dla bezpieczeństwa takiego kontaktu.

Trudno sklasyfikować afrykańskie podgłówki tym bardziej, że czasem mają podwójne zastosowanie. W dzień pełnią rolę stołka. Zwykle są niewielkie i lekkie co jest pozostałością koczowniczego trybu życia wielu plemion. Bywają zagłówki o zgeometryzowanych kształtach, takie o precyzyjnej piętrowej rzeźbie ale także prymitywne, pozwalające dostrzec naturalną gałąź użytą do ich konstrukcji.

Społeczność Tabwa żyjąca wokół jeziora Tanganika na terenie dzisiejszej Demokratycznej Republiki Kongo, przez wiele dziesiątek lat była zdominowana przez potężniejszych sąsiadów Luba i Bemba. ”Tabwa” daje się tłumaczyć jako „być związanym”. Być może dlatego, że członkowie tego plemienia padali ofiarą handlarzy niewolników.

Społecznością Tabwa rządzą wodzowie pełniący także funkcje czarowników. Ich rozkazy, poprzez sołtysów wiosek, docierają do przywódców rodzinnych klanów. Centralną władzę równoważą stowarzyszenia mężczyzn i kobiet, których struktura i organizacja została ukształtowana podczas dominacji Luba. Także wpływy Luba sprawiły, że Tabwa zacgur i masek, wytwarzać przedmioty podnoszące prestiż dostojników plemiennych: taborety, grzebienie, łyżki i berła. Podgłówek, który oferuję jest przykładem takiej sztuki.

Jest wykonany z twardego drewna. Wykorzystuje często obecny w sztuce Tabwa motyw bliźniaków. Sądzę, że powstał w drugiej połowie XX wieku. Zachował się w dobrym stanie, ma ładne patyny i przypuszczam, że wcześniej był już częścią jakiejś kolekcji. Ma 60 cm długości, 16 cm szerokości i 13 cm wysokości.