Maska Kelana. Drewno. Jawa. XX wiek.

Kelana to jedna z pięciu podstawowych masek biorących udział w tańcu czy też precyzyjniej się wyrażając, spektaklu Ciberon. Początki tańca Ciberon to XII wiek, choć są tacy którzy odnajdują taniec masek na Jawie czasach 1200-1400 p.n.e. Wówczas miał być tańcem królów, wykonywanym w obecności tylko królewskich żon i żeńskiej części królewskiej rodziny.

W XV wieku nastąpił największy rozkwit hinduskiego państwa Majapahti na terenie wyspy. Znalazło to odzwierciedlenie w jawajskim tradycyjnym tańcu. Wymieszały się epopeje, mity i legendy będące dziedzictwem buddyjskich i hinduskich wierzeń. Taniec, który początkowo wyrażał przede wszystkim emocje, był sposobem na ich nagromadzenie, stał się dramatem scenicznym a jeszcze później opowieścią wyrosłą z ludowych przekazów. Dla nas często zupełnie niezrozumiałą ze względu na hermetyczność zarówno treści jak i sposobu ich przekazywania.

Jednak w każdej formie przekazu Kelana jest niezmiennie ucieleśnieniem zła. Wyraża złość i nienawiść. Może być złym królem Klaną Gandrugą uprowadzającym piękną Dewi, żonę bohatera narodowego Panji, demonicznym królem Rahawaną lub wcielać się w jeszcze inną paskudną postać. Często zależy to od tradycji terytorium na jakim odbywa się spektakl.

Zaskoczyły mnie ceny masek Kelana. Są bardzo wysokie. Normą jest kilkaset euro. Maska, którą proponuję ma jak sądzę kilkadziesiąt lat. Doskonale trzyma się kanonu przedstawień Kelany. Jak wszystkie te maski nawiązuje do starych archetypicznych przedstawień demona. Z wytrzeszczonymi, wypukłymi oczami, długim nosem, odsłoniętymi kłami i zębami. Wykonana została tradycyjnie z lekkiego drewna.Ma 20 cm wysokości, 15 cm szerokości i 13 cm głębokości.