Ndimu. Maska ciążowa. Makonde. Tanzania. XX wiek.

Rozpowszechniona wśród społeczności Makonde legenda głosi, że pierwszy mężczyzna czując się samotny, wyrzeźbił z drewna figurę kobiety. Ta ożyła i urodziła mu wiele dzieci. To od niej rozpoczął się bardzo popularny kult przodków. To tłumaczy także powszechną obecność niewielkich rzeźb, przedstawiających kobiety o nadmiernie eksponowanych cechach płciowych. To rodzaj amuletów opiekujących się domostwami a także dbających o indywidualną pomyślność poszczególnych członków społeczności Makonde.

Istotną częścią sztuki plemiennej Makonde są maski. Używane głównie w celach dydaktycznych. Najbardziej znane są ich maski hełmowe, przedstawiające twarze o silnie zaznaczonych cechach negroidalnych, z plemiennymi geometrycznymi skaryfikacjami, czasem zdobione prawdziwymi włosami. W przypadku maski hełmowej przedstawiającej twarz kobiety, dodatkowo pojawia się wydłużona, za pomocą specjalnej nakładki, dolna warga.

Ciążową maskę, którą tu oferuję nosi się na brzuchu, łącznie z maską twarzową i strojem z trzciny zasłaniającym tancerza. Maski używano podczas maskarady kończącej inicjację, bardzo ważny etap wychowania zarówno dziewcząt jak i chłopców. Ponieważ maskarada jest domeną sztuki zastrzeżoną wyłącznie dla mężczyzn, mężczyźni w tańcu odtwarzają postacie kobiet. W przesadny, gwałtowny sposób odgrywają bóle porodowe towarzyszące kobietom podczas połogu.

Ciekawostką jest fakt, że kobiety powinny oglądać maski w pozycji pochylonej z twarzą skierowaną w dół.

Sądzę, że maska jest stara. Pochodzi z połowy XX wieku. Ma wiele napraw, niektóre wykonane bardzo profesjonalnie, inne w sposób prymitywny. Nie potrafię wytłumaczyć obecności węża. Podobną maskę z wężem zjadającym żabę spotkałem opisaną jako należącą do Gelde, plemienia będącego częścią społeczności Yoruba. Jednak zdecydowana większość masek ciążowych przypisywana jest społeczności Makonde.

Maska ma 67 cm wysokości, 37 cm szerokości i 15 cm głębokości.