Postać przodka. Drewno. Dayakowie. Borneo. XX wiek.

Pisałem już o tym. Opisanie bardzo prymitywnie wykonanej rzeźby nie jest proste. Chodzi o to, że możliwości jest zbyt wiele. Wiele prymitywnych kultur postać ludzką wyrzeźbi niemal tak samo. Na tej samej zasadzie, każde dziecko na pewnym etapie rozwoju podobnie narysuje człowieka niezależnie w jakim rejonie świata mieszka. Bez kontekstu prawidłowe opisanie niektórych rzeźb jest niemożliwe.Prymitywne postacie, bez atrybutów wymykają się europejskim i światowym narzędziom poznawczym. Tym bardziej, że plemienne rzeźby mają wiele zastosowań i znaczeń zależnie od obszaru z jakiego pochodzą.

Podobne rzeźby zwykle są związane z kultem przodków. Przedstawiają przodka. Mają za zadanie wchłonąć ducha przodka i stać się medium w komunikacji między żywymi a zmarłymi. Można się do nich modlić aby uzyskać ochronę lub korzyści. Bo duchy przodków zaniosą te prośby do bóstw i bogów zamieszkujących wszechświat.

Innym zadaniem rzeźby może być ochrona wejścia do chaty czy rezydencji. Istniały figury traktowana jako słupy nagrobne. Wszystkie te funkcje może pełnić tak samo wyglądająca figura. Oczywiście są także takie rzeźby, których funkcja nie budzi wątpliwości. Stanowią słupy ogrodzenia, wieńczą dachy, są elementami łodzi czy instrumentów muzycznych.

W przypadku tej konkretnej rzeźby muszę się kierować raczej intuicją i dotychczasowym doświadczeniem. Postać w pozycji kucznej najczęściej można spotkać w sztuce plemiennej Oceanii. Jest charakterystyczna dla wielu wysp Indonezji. Niestety wysepek jest całe mnóstwo i na każdej z nich figura przedstawiająca przodka może mieć inną stylistykę. Niektóre grupy etniczne rzeźbiąc podobną figurę odnoszą się do konkretnej, zmarłej osoby inne rzeźbią w sposób bardziej abstrakcyjny, korzystając z utrwalonego przez stulecia wzoru. Na dodatek wszystko podlega przecież artystycznej wizji plemiennego artysty. Przypisując rzeźbę ludowi Dayaków z Borneo, kierowałem się jej ogólnym podobieństwem do wielu rzeźb tamtego regionu. Nie jestem wyrocznią w tej materii i uznam konkretne argumenty, że jest inaczej.

Według mnie rzeźba ma przynajmniej kilkadziesiąt lat. Być może jest produktem komercyjnym ale równie dobrze mogła służyć lokalnej społeczności. Zachowała się s stosunkowo dobrym stanie. Rzeźba ma 66 cm wysokości. Średnica podstawy to około 17 cm.